دندان قروچه یا براکسیزم
دندان قروچه یا براکسیزم (Bruxism) یک اختلال دهانی-حرکتی است که در آن فرد به طور غیرارادی و ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم می‌سابد و فشار می‌دهد. این عمل می‌تواند در طول روز یا شب اتفاق بیفتد، اما بیشتر در هنگام خواب رخ می‌دهد.
علائم دندان قروچه:
- ساییدن و به هم فشردن دندان‌ها
- صدا دادن دندان‌ها در طول خواب
- درد عضلات فک و صورت
- سایش و صاف شدن دندان‌ها
- لق شدن دندان‌ها
- افزایش حساسیت دندان‌ها
- سردرد
- درد گوش
علل دندان قروچه:
- استرس و اضطراب: شایع‌ترین علت دندان قروچه، استرس و اضطراب است.
- مشکلات خواب: اختلالاتی مانند آپنه خواب و سندرم پای بی قرار می‌توانند خطر دندان قروچه را افزایش دهند.
- ناهنجاری‌های دندانی و فکی: نامرتبی دندان‌ها، ناهنجاری‌های فک و دندان مصنوعی نامناسب می‌توانند منجر به دندان قروچه شوند.
- مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب می‌تواند به عنوان عارضه جانبی دندان قروچه ایجاد کند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما دندان قروچه می‌کند، شما نیز بیشتر در معرض خطر هستید.
عوارض دندان قروچه:
- ساییدگی و صاف شدن دندان‌ها
- لق شدن دندان‌ها
- شکستگی دندان‌ها
- آسیب به مفصل فک
- درد عضلات فک و صورت
- سردرد
- اختلالات خواب
درمان دندان قروچه:
- کاهش استرس و اضطراب: با انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌توانید استرس و اضطراب خود را کاهش داده و خطر دندان قروچه را کم کنید.
- درمان مشکلات خواب: اگر آپنه خواب یا سندرم پای بی قرار دارید، باید برای درمان این مشکلات به پزشک مراجعه کنید.
- استفاده از محافظ دهان: استفاده از محافظ دهان در شب می‌تواند از ساییده شدن دندان‌ها و آسیب به آنها جلوگیری کند.
- درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی: در برخی موارد، برای درمان دندان قروچه نیاز به ارتودنسی یا جراحی فک وجود دارد.
- تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس در عضلات فک می‌تواند به طور موقت عضلات را فلج کرده و از دندان قروچه جلوگیری کند.
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم دندان قروچه را دارید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند علت دندان قروچه را تشخیص داده و درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
سوالات متداول:
آیا دندان قروچه قابل درمان است؟
بله، دندان قروچه قابل درمان است. با درمان علت زمینه‌ای و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌توان از دندان قروچه جلوگیری کرد و عوارض آن را به حداقل رساند.
چه زمانی باید برای دندان قروچه به دندانپزشک مراجعه کرد؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم دندان قروچه را دارید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند علت دندان قروچه را تشخیص داده و درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
آیا دندان قروچه در کودکان هم رخ می‌دهد؟
بله، دندان قروچه در کودکان نیز شایع است. دندان قروچه در کودکان معمولاً در سنین 2 تا 3 سالگی شروع می‌شود و تا سن 6 تا 7 سالگی ادامه می‌یابد. در بیشتر موارد، دندان قروچه در کودکان به طور خود به خود برطرف می‌شود. اما اگر دندان قروچه در کودکان شدید باشد و یا تا سنین بالاتر ادامه یابد، باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
راه‌های پیشگیری از دندان قروچه:
- کاهش استرس و اضطراب: با انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌توانید استرس و اضطراب خود را کاهش داده و خطر دندان قروچه را کم کنید.
- اجتناب از مصرف کافئین و الکل: کافئین و الکل می‌توانند عضلات فک را تحریک کرده و خطر دندان قروچه را افزایش دهند.
- استفاده از محافظ دهان: استفاده از محافظ دهان در شب می‌تواند از ساییده شدن دندان‌ها و آسیب به آنها جلوگیری کند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: معاینات منظم دندانپزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام دندان قروچه و درمان آن کمک کند.
با رعایت نکات پیشگیرانه و درمان به موقع، می‌توان از عوارض دندان قروچه جلوگیری کرد و از سلامت دندان‌ها و عضلات فک خود محافظت کرد.
در این مقاله به برخی از روش‌های درمان دندان قروچه اشاره شد. در ادامه به برخی از روش‌های دیگر درمان این عارضه می‌پردازیم:
- درمان‌های روان‌شناختی: در برخی موارد، دندان قروچه می‌تواند ناشی از مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب، افسردگی و خشم باشد. در این صورت، درمان‌های روان‌شناختی مانند روان‌درمانی و رفتاردرمانی می‌توانند در درمان دندان قروچه موثر باشند.
- بیوفیدبک: بیوفیدبک یک روش درمانی است که به فرد کمک می‌کند تا عضلات فک خود را آگاهانه کنترل کند. در این روش، از حسگرهایی برای اندازه‌گیری فعالیت عضلات فک استفاده می‌شود و این اطلاعات به صورت بصری یا صوتی به فرد بازخورد داده می‌شود. با استفاده از این اطلاعات، فرد می‌تواند یاد بگیرد که عضلات فک خود را در طول روز و شب آرام نگه دارد.
- طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمانی سنتی چینی است که می‌تواند در درمان دندان قروچه موثر باشد. در این روش، از سوزن‌های ظریف برای تحریک نقاط خاصی از بدن استفاده می‌شود.
انتخاب روش درمان مناسب برای دندان قروچه به عوامل مختلفی مانند علت زمینه‌ای، شدت عارضه و ترجیح فرد بستگی دارد.
در اینجا چند نکته برای کمک به شما در انتخاب روش درمان مناسب ارائه می‌شود:
- با دندانپزشک خود مشورت کنید. دندانپزشک می‌تواند علت دندان قروچه را تشخیص داده و بهترین روش درمان را برای شما تجویز کند.
- در مورد روش‌های مختلف درمان تحقیق کنید. قبل از انتخاب روش درمان، اطلاعات خود را در مورد روش‌های مختلف درمان دندان قروچه افزایش دهید.
- با یک متخصص بهداشت روان مشورت کنید. اگر دندان قروچه شما ناشی از مشکلات روان‌شناختی باشد، ممکن است نیاز به مشورت با یک متخصص بهداشت روان مانند روانشناس یا مشاور داشته باشید.
با انتخاب روش درمان مناسب و پیروی از دستورات پزشک، می‌توانید دندان قروچه را کنترل کرده و از عوارض آن جلوگیری کنید.
همچنین، توجه به نکات زیر می‌تواند در بهبود کیفیت خواب و کاهش استرس و اضطراب شما موثر باشد:
- ایجاد یک برنامه خواب منظم: هر شب در یک زمان مشخص به رختخواب بروید و در یک زمان مشخص از خواب بیدار شوید.
- ایجاد فضایی آرام برای خواب: اتاق خواب خود را تاریک، خنک و ساکت نگه دارید.
- اجتناب از مصرف کافئین و الکل قبل از خواب: کافئین و الکل می‌توانند کیفیت خواب شما را مختل کنند.
- انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش قبل از خواب: قبل از خواب، حمام آب گرم
در اینجا چند نکته دیگر برای کمک به شما در مدیریت دندان قروچه ارائه می‌شود:
- از جویدن آدامس خودداری کنید. جویدن آدامس عضلات فک را تحریک کرده و می‌تواند خطر دندان قروچه را افزایش دهد.
- از خوردن غذاهای سفت و جویدنی خودداری کنید. خوردن غذاهای سفت و جویدنی می‌تواند فشار زیادی به عضلات فک و دندان‌ها وارد کند.
- از نوشیدن نوشیدنی‌های اسیدی خودداری کنید. نوشیدنی‌های اسیدی می‌توانند مینای دندان را ضعیف کرده و آن را در برابر ساییدگی و سایش آسیب‌پذیرتر کنند.
- به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. معاینات منظم دندانپزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات دندانی و درمان آنها کمک کند.
- عوارض دندان قروچه می‌تواند به مرور زمان و در صورت عدم درمان، تشدید شود. بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام این عارضه بسیار حائز اهمیت است.
اختلالات دهانی-حرکتی به جز دندان قروچه:
علاوه بر دندان قروچه، اختلالات دهانی-حرکتی متعددی وجود دارند که می توانند بر عملکرد دهان و زبان تاثیر بگذارند. برخی از این اختلالات عبارتند از:
دیسفاژی:
دیسفاژی به مشکل در بلع اشاره دارد. این اختلال می تواند ناشی از ضعف یا فلج عضلاتی باشد که در بلع نقش دارند، مانند عضلات مری یا حلق. دیسفاژی می تواند علائمی مانند:
- سرفه یا خفگی هنگام غذا خوردن یا نوشیدن
- احساس گیر کردن غذا در گلو
- درد در قفسه سینه
- بازگشت غذا به دهان
- کاهش وزن بدون دلیل
آپراکسی دیسارتریا:
آپراکسی دیسارتریا یک اختلال حرکتی گفتاری است که بر برنامه ریزی و اجرای حرکات لازم برای گفتار تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در موارد زیر مشکل داشته باشند:
- تولید صداهای گفتاری صحیح
- کنترل سرعت و لحن گفتار
- هماهنگی حرکات دهان، زبان و لب ها
دیس آرتری:
دیس آرتری یک اختلال حرکتی گفتاری است که بر عضلات دهان، صورت و گلو تاثیر می گذارد و آنها را ضعیف می کند. این ضعف عضلانی می تواند باعث مشکلاتی در موارد زیر شود:
- تولید صداهای گفتاری واضح
- کنترل حرکات دهان و زبان
- حفظ لحن و سرعت گفتار طبیعی
آتاکسی دهانی:
آتاکسی دهانی یک اختلال حرکتی است که بر هماهنگی و دقت حرکات دهان و زبان تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در موارد زیر مشکل داشته باشند:
- جویدن غذا
- بلع غذا
- حفظ غذا در دهان
- صحبت کردن واضح
آپراکسی دهان-صورت:
آپراکسی دهان-صورت یک اختلال حرکتی است که بر برنامه ریزی و اجرای حرکات عضلات دهان و صورت تاثیر می گذارد. این اختلال می تواند باعث مشکلاتی در موارد زیر شود:
- مکیدن
- جویدن
- بلع
- صحبت کردن
- بیان حالات چهره
فلج بل:
فلج بل به فلج عضلات یک طرف صورت اشاره دارد که می تواند بر حرکات دهان و زبان تاثیر بگذارد. علائم فلج بل می تواند شامل:
- افتادگی پلک
- ناتوانی در بستن چشم
- افتادگی گوشه دهان
- مشکل در جویدن و بلع غذا
- خشکی دهان
- تغییر در حس چشایی
سفت شدن عضلات دهان (تریسموس):
تریسموس به سفت شدن عضلات جونده اشاره دارد که می تواند باعث مشکلاتی در موارد زیر شود:
- باز کردن دهان
- جویدن غذا
- صحبت کردن
حرکات غیر ارادی دهان و زبان:
برخی از افراد ممکن است حرکات غیر ارادی دهان و زبان مانند لیسیدن لب ها، جویدن زبان یا حرکات تکراری دهان را تجربه کنند. این حرکات می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله اضطراب، اختلالات عصبی-رشدی یا داروها باشد.
درمان اختلالات دهانی-حرکتی:
درمان اختلالات دهانی-حرکتی به نوع و شدت اختلال، سن و سلامت کلی فرد و همچنین علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. به طور کلی، درمان این اختلالات شامل موارد زیر می‌شود:
کاردرمانی گفتار و زبان:
کاردرمانی گفتار و زبان می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات دهانی-حرکتی در موارد زیر کمک کند:
- تقویت عضلات دهان و زبان
- بهبود هماهنگی و دقت حرکات دهان و زبان
- یادگیری تکنیک‌های جدید برای بلع، جویدن و صحبت کردن
- استفاده از ابزارهای کمکی مانند پروتزهای دهانی
فیزیوتراپی:
فیزیوتراپی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات دهانی-حرکتی در موارد زیر کمک کند:
- تقویت عضلات صورت و گردن
- بهبود انعطاف‌پذیری عضلات دهان و زبان
- کاهش درد و ناراحتی
- بهبود کیفیت زندگی
درمان بلع:
درمان بلع توسط متخصصان بلع انجام می‌شود و می‌تواند به افراد مبتلا به دیسفاژی در موارد زیر کمک کند:
- یادگیری تکنیک‌های جدید برای بلع
- تقویت عضلات مری و حلق
- استفاده از ابزارهای کمکی مانند لوله‌های تغذیه
دارو:
در برخی موارد، ممکن است برای درمان اختلالات دهانی-حرکتی از دارو استفاده شود. داروها می‌توانند به موارد زیر کمک کنند:
- کاهش اسپاسم عضلات
- کنترل اضطراب
- کاهش درد
جراحی:
در موارد شدید، ممکن است برای درمان برخی از اختلالات دهانی-حرکتی مانند فلج بل یا تریسموس نیاز به جراحی باشد.
نکاتی برای مراقبت در منزل:
علاوه بر درمان‌های تخصصی، افراد مبتلا به اختلالات دهانی-حرکتی می‌توانند با انجام برخی اقدامات در منزل به بهبود وضعیت خود کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شود:
- انجام تمرینات دهانی و زبانی به طور منظم
- مصرف غذاهای نرم و جویدنی
- نوشیدن مایعات زیاد
- اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های سفت و چسبنده
- حفظ بهداشت دهان و دندان
- مراجعه منظم به دندانپزشک
با درمان مناسب و مراقبت‌های لازم، افراد مبتلا به اختلالات دهانی-حرکتی می‌توانند کیفیت زندگی خود را به طور قابل‌توجهی بهبود بخشند.
در اینجا چند منبع مفید برای اطلاعات بیشتر در مورد اختلالات دهانی-حرکتی آورده شده است:
دیگر مطالب
ارتودنسی همراه با جراحی فک
ارتودنسی دیمون
ارتودنسی بزرگسالان
راه های پیشگیری از برگشت ارتودنسی
بهترین متخصص ارتودنسی ثابت در تهران
ونیر کامپوزیت چیست ؟
خشکی دهان
اورژانس ارتودنسی
به این مقاله امتیاز دهید