ارتودنسی بدون برگشت پذیری (ثبات ارتودنسی)
Retention
ثبات طولانی مدت نتایج حاصله از درمان، یکی از اهداف اصلی درمان های ارتودنسی است. بعضی از فاکتورها نظیر ثبات و ریتنشن به اندازه تشخیص، طرح درمان و مکانیک مورد توجه قرار نمی گیرند. در زمستان سال 1990 یک گروه تشخیصی مشتمل بر کلینیسین ها و محققین در Hartford میزگردی را با سمپوزیوم “”State of the art جهت ثبات و ریتنشن بیماران ارتودنسی تشکیل دادند. در این جلسه راجع به محدودیت های ثبات و نحوه بهبود بخشیدن به ثبات کوتاه مدت و درازمدت، بحث های فراوانی شد که نتیجه این تلاشها به شرح زیر است.
در هر درمانی می بایست با برگشت (Relapse) و نیاز به نگهداری (Retention) نتیجه درمان آشنا شد. ثبات اکلوژن منتج شده از درمان ارتودنسی، هدفی بزرگ در ابتدای درمان می باشد. توانایی ما در رسیدن به ثبات طولانی مدت و شناخت فاکتورهای زیربنایی در ثبات، کمتر در این مقوله دیده شده است و نشان دهنده نیاز ما به ریتنشن برای نتایج به دست آمده و ریتنشن طولانی مدت می باشد.
عدم ثبات اکلوژن متعاقب درمان ممکن است به 2 گروه کلی تقسیم شود:
عدم ثبات حالت اول، اغلب در یک دوره زمانی طولانی مدت ظاهر می شود. این حالت ممکن است شامل تغییرات مربوط به رشد در بیماران adolescent و preadolescent باشد.
برای مثال می توان از عمیق شدن بایت نام برد. مثال بارز دیگر تغییرات ایجاد شده مربوط به رشد ناهماهنگ ((uncoordinated ماگزیلا و مندیبل است.
تغییرات مربوط به maturation شامل افزایش بی نظمی (crowding) در ثنایای پایین می باشد که ممکن است بیش از مقدار بی نظمی قبل از درمان ایجاد شود. سن دندانی نیز با افرایش شیوع پریودنتیت در ارتباط بوده که ممکن است به همراه Spacing و Flaring دندان های قدامی باشد، همچنین ممکن است به همراه تغییرات پیچیده در Position دندان بیمارانی که تعدادی از دندان های خود را از دست داده اند (Semi-edentulous) باشد. نکته مشترک در تمامی این تغییرات این است که ممکن است آنها در هر بیماری (صرفنظر از درمان ارتودنسی قبلی) بخوبی رخ دهند. به هر حال بیماری که با توجه به صرف وقت و هزینه درمان، ارتودنسی را پذیرفته است، انتظار ثبات نتیجه درمان را دارد.
در پی درمان مناسب از نقطه نظر ثبات در بیماران درمان نهایی و قطعی بخصوص درمان Extraction می بایست تا وقتی که الگوی رشدی اسکلت صورت کاملاً ظهور پیدا نکرده، به تأخیر انداخته شود. در زمانی که درمان ارتودنسی در دوران Mixed dentition در حال کسب اعتبار می باشد، این نظر قطعاً بی همتا بوده است.
دکتر Ram S.Nanda و دکتر Surender k. Nanda بر این باورند که تغییرات مربوط به رشد و نمو اغلب در تغییرات بعد از درمان و ریلاپس دخالت دارند. آنها بر اساس مطالعاتشان در ارتباط با تغییرات بخصوص در جزء اسکلتال کرانیوفاشیال اطلاعات دقیقی جمع آوری کردند و تأکید نمودند که تغییرات در اسکلت بخصوص در بانوان در دهه سوم زندگی ادامه می یابد.
دومین گروه عدم ثبات اکلوژن شامل تغییراتی است که می تواند بوضوح ریلاپس نامیده شود و نیز می تواند به عدم ثبات ذاتی اکلوژنی که بوسیله درمان اکلوژنی ایجاد شده نسبت داده شود. چنین تغییراتی ممکن است منطقه ای (Localized) باشد مثل چرخش یک پره مولر که در طی درمان تصحیح و سپس ریلاپس ایجاد شده باشد.
شبیه چنین ریلپس چرخشی بخصوص در دندان های قدامی ممکن است نگرانی برای بیمار باشد. صرفنظر از تشخیص و طرح درمان یک چرخش شدید ثنایای مرکزی بالا می تواند مشکل باشد. بنابراین ریلاپس هر چند نسبتاً کوچک و لوکالیزه ممکن است مشکل ایجاد کند. اما ریلپس همچنین ممکن است دارای یک الگوی جنرالیزه باشد مانند عود مجدد کراودینگ دندان های قدامی یا خلفی (ماگزیلا یا مندیبل) عود مجدد کراس بایت، باز شدن محل کشیدن دندان Extraction و برگشت بایت عمیق درمان شده.
از آنجایی که ثبات اکلوژن یک هدف بزرگ درمان ارتودنسی قلمداد می شود متخصص ارتودنسی این مسأله را تجزیه و تحلیل کرده و در تشخیص و طرح درمان به حساب می آورد. فاکتورهای زیادی ممکن است در عدم ثبات دخالت داشته باشند. لیگامال پریودنتال و فیبرهای لثه ای در طی حرکت ارتودنتیک دندان remodel می شوند. دیده شده که این فیبر ها مسئول بسیاری از ریلاپسهای کوتاه مدت بعد از درمان ارتودنسی می باشند و بخصوص بعد از چرخش اعمالی که برای رفع این مشکل انجام می شود شامل: overtreatment ، ریتنشن و فیبروتومی است. شبیه همین مکانیزم ها را عامل ریلاپس دیاستم میانی ماگزیلا ((median maxillary diastema بعد از بستن فضا توسط ارتودنسی می دانند.
تماس های بافت نرم و فشار ممکن است عامل بزرگ دیگری در تعیین ثبات باشند. Alignment کلی دندان ها در استخوان آلوئول احتمالاً بسیار مهم بوده و تعادل بین بافت های نرم داخل دهانی و خارج دهانی و عملکرد آنها ((Function برای positionنهایی دندان ها بر روی baseهای آلوئول ضروری می باشد.
در طرح درمان ارتودنسی کشیدن دندان (Extraction)در دندان های نامرتب به گونه ای است که در این بیماران ثبات اکلوژن درمانی عامل مهم در تصمیم گیری در مورد کشیدن دندان (Extraction) به حساب می آید.
ثبات نتایج درمانی ارتودنسی موضوعی است که از آغاز این رشته تخصصی مورد توجه زیادی قرار گرفته است. برای حفظ دندان ها در موقعیت جدیدشان بعد از درمان بیمار می بایست از ریتینر استفاده کند اما زمانی که ریتینرها را کنار بگذارد دندان ها نامرتب می شود و این مسأله مایه دلسردی است. بر اساس تجربیات بر روی ناهنجاری های مختلف ثابت شده است که اکلوژن دندان ها موثرترین عامل در تعیین ثبات موقعیت جدید دندان ها می باشد. دندان ها وقتی که درون اکلوژن حرکت می کنند تمایل برگشت به سمت موقعیت غلط قبلی خود را دارند، در حالی که می بایست با این نیرو و تمایل مقابله شود.
Angle برای حفظ نتایج درمان بیان کرد: زمان ریتنشن براساس سن بیمار، اکلوژن به دست آمده، عوامل مهم و غالب، حرکت های دندانی انجام شده، طول کاسپها، سلامت بافتها و غیره از چند روز تا یک یا 2سال و یا اغلب بیشتر متفاوت است. بنابراین ریتنشن مشکلی جدا از ارتودنسی نیست و ادامه ای از آن چیزی است که ما در حین ارتودنسی انجام داده ایم. دندان ها می بایست به اندازه کافی حفظ و نگهداری شوند تا استخوان و بافت نرم مجاور برای ارگانیزه شدن مجددشان اجازه پیدا کنند، طولانی کردن دوره های ریتنشن در بعضی از موارد تا وقتی که رشد پایان یابد و یا حتی ریتنشن دائمی باشد، روش دیگری است برای نائل شدن به ثبات طولانی مدت.
کلیه حقوق این وبسایت محفوظ و متعلق به دکتر بهادر درانی می‌باشد.
به این مقاله امتیاز دهید